Os investigadores da Universidade de Vigo, Adolfo Fernández / Nerea Ruanova / Raúl Méndez e Manuel García, fixeron publicos novos datos sobre a ocupación antiga na Illa de Sálvora, tralas primeiras escavacións feitas na intervención arqueolóxica do xacemento romano do Areal dos Bois.
No marco do proxecto “Galtfish”, cuxo principal obxectivo é buscar as orixes da industria conserveira galega, realizouse unha intervención arqueolóxica en 2022 nun xacemento situado no extremo sur de Areal dous Bois, illa de Sálvora. Esta intervención supón a primeira escavación arqueolóxica realizada na illa de Sálvora co obxectivo de avanzar no coñecemento da ocupación humana antiga na illa.
Na primavera de 2021, un equipo de arqueoloxía do GEAAT levou a cabo a primeira actuación arqueolóxica no xacemento coñecido como “Praia do Areal dous Bois” na illa de Sálvora. O principal obxectivo foi o documentar a posible presenza de restos dunha fábrica de salgadura de época romana localizada no extremo sur da praia. Esta intervención supón a primeira escavación arqueolóxica científica realizada na illa e enmárcase dentro do proxecto “Galtfish: Salt and fish salting in Ancient Gallaecia. Looking for the origins of the Galician canned fish industry” (Marie Curie Actions).
Grazas á posta en marcha deste proxecto, a finais de 2016, púidose intervir en varias factorías de salgadura de época romana localizadas na costa galega. Os datos dalgunhas intervencións foron xa publicados como o caso da fábrica de Sobreira en Vigo1 e a de O Naso, en Vilagarcía de Arousa2. Ademais destas, interveuse noutras tan importantes como a situada na praia de Ou Canexol (illa de Ons) e Adro Lanuxe (O Grove), onde se recuperou a primeira mostra de peixe antigo no interior dunha pileta de salgadura3.
O proxecto en Canexol descubriu, ademais de dúas fábricas de salgadura de peixe e unha potente estrutura portuaria, a existencia dun taller de púrpura. Os datos destas dúas escavacións están a ser analizados para a súa próxima publicación. Ademais das fábricas, púidose estudar a produción de sal ligado a esta industria, especialmente no xacemento vigués de Ou Areal, onde se localizou unha gran salina de evaporación solar datada entre finais do s. I e o s. III d.C.4, e a produción de envases (ánforas) para a exportación dos produtos piscícolas galegos cara a mercados foráneos5. Todo iso non permitiu ter unha imaxe real da produción industrial de salgaduras na costa galega durante a época romana: produtos, volumes de produción, industrias asociadas como o sal, envasado e distribución dos produtos.
A intervención en Sálvora vén reforzar a hipótese dunha industria florecente enfocada cara á exportación, idea que se apoia na alta densidade de fábricas deste tipo localizadas na costa galega (especialmente nas Rías Baixas) e agora tamén localizadas nas súas illas.
No ano 2011 o CSIC realiza un estudo arqueolóxico do Parque Nacional Marítimo-Terrestre dás Illas Atlánticas7 que recolle un total de catro novos xacementos arqueolóxicos identificados durante os seus labores de prospección superficial na illa de Sálvora: Abrigo de Punta Figueiriño, Concheiro do Almacén, Areal de Zafra e Alto de Milreu.
Ademais dos xacementos arqueolóxicos documentados, tamén se localizaron oito puntos de acumulación de materiais: Coido de Salgueiriños), Punta Figueiriño, Figueira dúas Mortos , Concheiro do Almacén, Aldea de Sálvora , Alto do Milreu , Areal de Vionta, Areal dous Bois e Areal de Zafra.
Case todos presentan restos de materiais cerámicos de época romana, medie val e tamén moderna. Os restos líticos como os cantos de río e lascas de sílex tamén son habituais, como os atopados en Coído de Salgueiriños. Estes restos apuntan a unha clara continuidade na ocupación da illa, desde época romana ata os nosos días e unha posible ocupación prehistórica pouco definida polo momento.
A intervención en Areal dúas Bois concibiuse como unha primeira toma de con tacto co xacemento romano. As prospeccións previas situaban alí unha serie de restos superficiais que nos levaban cara a un espectro cronolóxico romano. Un contexto antigo que parece estenderse máis aló de Areal dous Bois ata a próxima praia de Zafra, onde tamén se documentan en superficie restos cerámicos romanos e onde se recuperou un pequeno bronce baixoimperial do s. IV. Toda esta zona parece un extenso xacemento de época romana e posterior que debe ser correctamente caracterizado, localizado e protexido. A intervención no extremo sur de Areal dous Bois buscaba eses obxectivos: localizar o xacemento, caracterizaralo e protexelo. Sen dúbida, parte destes obxectivos cumpríronse coa sondaxe efectuada. Con todo, queda aínda moito por descubrir. Sabemos que existe unha edificación nas proximidades da sondaxe e que posiblemente se trate dunha fábrica de salgadura de peixe. Os restos materiais e a súa localización son datos que nos apuntan cara a un xacemento industrial para a explotación dos recursos mariños. Unha das novidades é a cronoloxía, que sitúa o xacemento no s. I d.C. cunha importante presenza de materiais do cambio de Era.
Estas datas, que deberán ser acoutadas con novas intervencións, unidas a outras datas obtidas noutros xacementos similares abren unha nova hipótese que sitúa o comezo da produción de salgaduras romana nesta zona moito antes dos inicialmente pensábase.
