Distintas institucións e organizacións galegas manteñen unha traxectoria invariable: a necesidade de que se trasladen a Galicia as competencias en materia de investigación pesqueira.
Non hai antecedentes, xa que logo, por canto Galicia nunca tivo responsabilidades nese eido malia ser a Xunta competente noutros do mesmo ámbito marítimo-pesqueiro como o de Busca e Salvamento sector marítimo-pesqueiro ou o Servizo de Gardacostas cuxas competencias van desde a pesca artesanal ou baixura, o marisqueo e a acuicultura (art. 148.1.18 da Constitución Española polo que se permite ás Comunidades Autónomas que asuman nos seus Estatutos como competencia exclusiva a pesca en augas interiores, o marisqueo e a acuicultura).
Así como o salvamento marítimo, de clara competencia nacional desde a súa creación, é exercido en augas interiores galegas por unha cesión expresa desta responsabilidade ao Servizo de Busca e Salvamento creado en 1990 polo Goberno Galego, ao igual que se creou posteriormente o Servizo de Gardacostas -tamén en augas interiores- a investigación pesqueira nunca foi concedida á Comunidade Autónoma malia os requirimentos realizados por partidos políticos, sindicatos e outras organizacións que, non só reclamaron para Galicia a competencia desa investigación no marco competencial que lle corresponde, senón tamén a responsabilidade de programar e levar a cabo -dada a importancia da súa frota pesqueira, a maior do Estado español- a coordinación dos estudos, investigacións e proxeccións nacionais e mesmo internacionais dos equipos a esta fin destinados polas instancias da Administración central.
Nada se move, sen embargo, en tal sentido. E iso que se recoñece o labor que tanto o Instituto Español de Oceanografía (IEO) con bases na Coruña e Vigo e o Centro de Investigacións Mariñas (CSIC), con sede en Vigo, veñen desenvolvendo. Tanto é así, que algúns buques da frota de investigación mariña do IEO e da Secretaría Xeral de Pesca teñen a súa base no porto vigués e que deste porto saen algunhas das campañas de investigación oceanográfica e pesqueira que o devandito Instituto e Secretaría levan programadas cada pouco tempo.
É necesaria esa transferencia e, de ser así, que gaña Galicia coa mesma?.
Hai opinións para todos os gustos, mais resulta evidente que responsabilizar a Galicia sen contar coa opinión de comunidades como Andalucía, Canarias e o País Vasco, sería materia de debate permanente. E iso que Euskadi conta co traballo dun tan importante Instituto como é Azti, cuxos labores investigadores se teñen en conta non só en España seón na práctica totalidade da Unión Europea.
Na actualidade, a frota de investigación pesqueira ou oceanográfica dependente do IEO está integrada por cinco buques (B/O. “Mytilus”; B/O “Angeles Alvariño”; B/O “Ramón Margalet”; B/O “Francisco de Paula Navarro” e o B/O “Lura”). Con estes buques de arredor de 65 metros de eslora, outras embarcacións menores, de entre 15 e 70 metros (Emma Bardán”, de 29 metros; “Miguel Oliver”, de 70 m. e “Vizconde de Eza”, de 53 metros, todos eles pertencentes á Secretaría Xeral de Pesca, case sempre atracados no porto de Vigo -cando non están en campaña- que conforman en conxunto unha frota dotada dos máis modernos sistemas electrónicos de navegación e situación, así como dos medios necesarios para recoller mostras, tanto de auga como de sedimentos, de flora e fauna mariñas, etc.
No deseño destes buques coidouse especialmente acadar o mínimo grao de ruídos e vibracións que puideran afectar aos traballos de investigación científica, salientando o sistema de posicionamento dinámico, a propulsión diésel eléctrica e a quilla retráctil.
A necesidade de coñecer mellor os nosos mares para unha xestión eficaz dos seus recursos, levou á Secretaría Xeral de Pesca e ao Instituto Español de Oceanografía a realizar múltiples campañas de investigación con finalidades tais que a obtención de datos biolóxicos como distribución, biomasa, abundancia, división por tamaños, estados de madureza e índices de recrutamento para a avaliación dos caladoiros e a súa xestión eficaz. Tamén, o estudo dos ecosistemas mariños no seu conxunto, prestando atención ás características abióticas (temperatura, fisicoquímica da auga do mar, pH ou salinidade) ou bióticas dos mesmos (datos biolóxicos, o estudo dos niveis e relacións tróficas) para promover unha conservación eficaz deles, e unha xestión axeitada. Unha mellor caracterización do relevo e composición dos fondos mariños e da súa actividade sísmica, especialmente en augas da Zona Económica Exclusiva (ZEE) mediante a realización de Cartas de Pesca, a partir do estudo da batimetría e das características xeolóxicas e xeofísicas dos mesmos. E aínda máis: a realización de Campañas de Cooperación internacional, Colaboración e Formación, especialmente en países socios. con tal de promover unha mellor xestión dos caladoiros nestes lugares, co desenvolvemento sustentable local.
Coñecendo estas características da investigación oceanográfica e pesqueira, podería Galicia garantir un traballo tan sistemático cos seus propios medios?. Ou, como todo parece sinalar, tería que transferir o Estado a Galicia as partidas económicas que permitirían manter esa frota e a súa constante actividade no mar?.
Supoñendo a resposta, talvez é mellor que todo siga igual.
