Editored.- O segundo día do Congreso de Editores de Europa e América Latina, o Congreso de EditoRed, estivo dedicado á análise de seis temas de altog alto interese para os comunicadores de ambos os continentes.
A xornada iniciouse no edificio do Senado, en Madrid, este martes 19 de marzo de 2024. Na apertura, a cargo de Rita Vásquez, directora do diario A Prensa, de Panamá, destacouse o bo costume de compartir as boas prácticas xornalísticas para enfrontar desafíos comúns nun mundo globalizado e polarizado.
A mañá estivo dedicada á análise de catro temas. O detalle do que neles mencionouse será presentado en notas específicas que EditoRed está a preparar, nas cales se incluirá os vídeos coas intervencións completas dos panelistas, material que será de libre acceso.
A INCLUSIÓN
O primeiro tema tratado foi o referido á Inclusión nos medios de comunicación. Unha das conclusións máis importantes foi que é necesario, mesmo para a sustentabilidade dos medios, que se acheguen a outros temas que falen de asuntos, colectivos e persoas que normalmente non foron tomados en conta na programción. Pero, resaltouse, esa inclusión temática debe darse non por un achegamento oportunista senón de maneira consistente e de longo alento.
Para iso indicouse que é tamén importante que as salas de redacción sexan máis inclusivas na súa propia conformación.
No panel participaron Alba Lucía Reyes, correspondente en España para WRadio de Colombia, e Elena Martínez García, subdirectora xeral da Fundación Codespa. A moderadora foi a xornalista costarriqueño Iary Gómez, exdirectora do diario Extra.
A DESINFORMACIÓN ESTRATÉXICA
As fake news como unha ferramenta das disputas xeopolíticas mundiais foron analizadas no segundo panel do Congreso.
Nesta mesa participaron Rafael Rubio, catedrático de Dereito Constitucional da Universidade Complutense de Madrid; Giedrius Sakalauskas, director de Res Pública – Civic Relicience Center, de Lituania, e Asela Pintado, directora executiva do Observatorio Europeo de Análise e Prevención da Desinformación. Rita Fatiguso, do medio italiano IlSole 24Ore foi a moderadora.
Algunhas das teses relevantes que se expuxeron neste panel foron que se debe coidar que a nome de comabatir a desinformación non se termine afectando á liberdade de expresión, base fundamental da democracia.
Tamén, que se debe comprender e explicar que boa parte da desinformación que circula, en especial a relacionada coas guerras, non é produto dunha falla senón dunha intención: a de provocar medo e, en último témino, gañar guerras sen usar máis soldados.
Os XIROS POLÍTICOS
Cara a onde viran politicamente América Latina e Europa? Esa foi a premisa da terceira mesa de debate.
Foi claro que hai unhas dificultades nas relacións entre ambos os continentes explicadas, en boa medida, pola inexistencia dun locutor válido e consensuado en América Latina e Caribe, para que aborde os temas de interese con Europa, que xa ten unha institucionalidad conxunta consolidada.
Nese contexto, son escasos os avances dos compromisos asumidos polos estados no Cume CELAC-UE, celebrada en 2023. Pero, alentouse a que os medios colaboren en procura de que tales circunstancias cambien e atópense mecanismos de diálogo máis efectivos para beneficio das sociedades de América e Europa.
No panel participaron Adrián Bonilla, director executivo da Fundacion EU-LAC, e Ramón Jáuregui, presidente da Fundación Euroamérica. O moderador foi Carlos R. Roberts, prosecretario xeral de Redacción da Nación, de Arxentina.
PARTICIPACIÓN CIDADÁ
No último panel da xornada matutina, a Participación cidadá foi a protagonista.
Interviñeron aquí Magdalena Trillo Domínguez, docente da Universidade de Granada e asesora de Transformación Dixital de Grupo Joly; Liza Gross, asesora da Rede de Xornalismo de Solucións, e #Luis Ayllón, director The Diplomat in Spain. A mdoeración estivo a cargo de Fernando Quijano, director da República, de Colombia.
Alentouse a que os xornalistas e as salas de redacción atopen novos mecanismos de achegamento coas audiencias, moitas das cales se afastaron das cabeceiras tradicionais.
Novos actores, como os “influencers” ou os “podcasters”, atoparon unha linguaxe e unhas formas que lles permitiron conseguir unha comunicación máis próxima cos públicos e que aí hai uns elementos que os medios ben poderían tomar en conta.
Tamén se fixo un percorrido por propostas my variadas do que se coñece como Xornalismo de Solucións, un que require a participación da comunidade na definición de problemas relevantes que merezan ser abordados polos medios; ademais, pon o enfoque nas solucións que se propuxeron e dá seguimento xornalístico a ese proceso social.
UNHA PAUSA EN TELEFÓNICA
O Distrito C de Telefónica, o gran complexo da xigante española das comunicacións, recibiu aos congresistas. Eles puideron coñecer de primeira man os avances e proxectos tecnolóxicos que desenvolve esta empresa, un dos patrocinadores deste VII Congreso de Editores.
No que respecta a os medios informativos, mostráronse, entre outras, teconologías para poñer un holograma do xornalista nun set de televisión, por exemplo, aínda que el estivese nun lugar moi lonxe de aí. Así mesmo, mostráronse ferramentas de verificación da información.
O NARCOTRÁFICO
“O estado actual do negocio do narcotráfico; conexións internacionais, conexións políticas”, foi o tema do quinto panel do día, que levou a cabo no campus en Aranxuez da Unviersidad Rey Juan Carlos.
Houbo consensos ao sinalar a condición de transnacional deste fenómeno. En especial, resaltouse a forte relación da produción e transporte de drogas con Europa, que é un dos principais consumidores desa mercadoría.
De feito, un aspecto importante que se sinalou foi que, segundo os resultados que están á vista, o enfoque de combate militar e policial contra o narcotráfico non foi efectivo. Por iso a necesidade de incluír na discusión uno das compoñentes claves deste negocio delituoso: o consumo de droga en países de alto poder adquisitivo, como os europeos, que xera ganancias ilimitadas aos narcotraficantes e sobre o cal pouco se fixo.
Este panel contou coa participación de Carlos Martínez da Serna, director de programa da CPJ; Arturo Torres, fundador e director do portal de investigación Código Vidro, e Nicolás Pascual da Parte, ex Embaixador de España #ante a OTAN. O moderador foi Carlos Moura, secretario xeral de EditoRed.
A INTROMISIÓN POLÍTICA
O último panel se refierió á “Influencia da política na imparcialidade e independencia dos medios de comunicación”.
Fernando Chamorro, director do diario Confidencial, contou o reto que supón desenvolver xornalismo de calidade desde o exilio. El, do mesmo xeito que outros xornalistas compatriotas seus, recibiron diversos ataques do goberno de Nicaragua, o que os levou a exiliarse en Costa Rica para. Desde entón, producen e publican noticias para contar a realidade nicaraguana.
Stanislau Ivashkevich, presidente de Belarusian Investigative Center, contou a súa propia experiencia ao ser detido no seu país debido ás súas tarefas informativas.
E Nathan Jaccard, editor para América Latina da Organized Crime and Corruption Reporting Project (OCCRP), resaltou a importancia que tivo o xornalismo colaborativo na investigación e publicación de temas de corrupción transnacional, especialmente, o cal tamén supón un respaldo para os xornalistas e medios que participen na publicación de temas de alta relevancia, como no seu momento ocrrió co traballo denominado Panamá Papers.
O CONGRESO
O VII Congreso de Editores de Medios da Unión Europea, América Latina e Caribe é un evento organizado por Grupo Prestomedia que conta co apoio de EditoRed, a Comisión e o Parlamento Europeo, de Telefónica, Iberia e a Comunidad de Madrid, así como coa colaboración da Universidade Rey Juan Carlos, Turismo de Galicia e a Casa de América, e con Prensamedia como partner editorial.
