No devalo do 13 de febreiro de 2023 escribo o que debería ter escrito 24 horas antes, cando todo se amañaba para conmemorar o Día Mundial da Radio, esa compañeira, amiga e confidente coa que compartín tres anos como simple afeccionado (en Radio Riveira) e 45 (de 1963 a 2008) na radio pública (Radio Juventud de Galicia, Radiocadena Española, e Radio Nascional de España-Radio Exterior de España). En dúas ocasións fixen de tertuliano en Radio Coruña-Cadena SER, polo que, sumando, sumando, decátome de que foron -ata o de agora- 50 anos da miña vida facendo ou desfacendo radio. Dos meus catro fillos, a segunda naceu un 13 de febreiro (Día Mundial da Radio) e o máis novo, o 3 de maio, día no que conmemoramos esa non sempre ben aproveitada idea da Liberdade de Prensa.
Este prólogo permíteme lembrar ao lector que a radio -coa que sempre mantiven un contacto moi íntimo- naceu prematuramente na noiteboa do ano 1906 como radiodifusión de audio sen fíos.
Mais as transmisións radiofónicas propiamente ditas non se produciron ata 1920 con programación regular e programas de entretemento.
En España (o terceiro país en Europa en dispor de radio) foi unha emisora de Madrid, Radio Ibérica, a que a mediados de 1924, ofrecía unha programación diaria malia carecer de licencia gobernamental para a radiodifusión.
Co código EAJ-1 e licencia número 1, emitía, non obstante, dende Barcelona, e na frecuencia de 325 metros (923 kHz) a coñecida como Radio Barcelona que comezou a empregar o indicativo EAJ-1, lido por primeira vez por María Sabater o 14 de novembro de 1924 nos estudos do Hotel Colón da capital catalá.
Aínda que non oficialmente, a radio ten en España 100 anos de vida intensa, moitas veces -demasiadas- tensa. De vida complicada en estremo. Especialmente durante a ditadura franquista, sendo como fora un dos logros da España republicana.
Finado Franco e reinstaurada a democracia no Estado español, a radio foi un dos principais medios de comunicación. Os que estabamos nela aspirabamos a liberdade de informar, de formar, de entreter, de establecer estreitos vínculos cos oíntes que, en moitas ocasións, se convertían en verdadeiros informantes -unha especie de correspondentes voantes- que por medio do teléfono (non existía a Internet nin os celulares) falaban co xornalista ou locutor de turno para dar conta de calquera acontecemento. Un micrófono en pleno funcionamento, ignorado polos golpistas que o 23F
tomaron pola forza o Congreso dos Deputados, serviu de nexo común aos oíntes da SER para se informar do que acontecía na Cámara baixa. O mesmo aconteceu con TVE durante un tempo dese 23F, grazas a unha cámara fixa esquecida que deixou de emitir cando os asaltantes se decataron de que as imaxes do que alí pasaba daban conta, en parte, do que estaban a facer, armados ata os dentes.
Estabelecer un día ao ano como de recoñecemento da radio é unha medida que como profesional dela (xubilado) agradecerei ata que me desconecte para sempre, cousa que chegará obviamente calquera día (canto máis tarde, mellor, porque para nada pretendo o “peche de emisións”) que a radio exista, pero que sexa radio-radio e non radio-panfleto. Radio profesional que cumpra os preceptos de formar, informar e entreter, algo que en moitos casos se esquece e así lle vai, porque a radio está, agora mesmo, nas redes sociais.
Por esa radio que foi e temos a obriga de recuperar, fago votos.
