Pode soar a imposición. De feito, seica máis dun lector, pola simple sinatura de quen, supostamente, botou man do grafitti (Galiza Nova) para realizar esa recomendación-orde, nen siquera terá en conta a mesma. Nen a valorará. Pero estoutro día tiven a oportunidade de recibir un guasap no que unha meniña que xogaba cunha tablet empregaba deliciosamente ben o idioma galego mentres que a outra voz que surxía da maquiniña, unha voz feminina de maior idade se expresaba en castelán-castellano. Nun momento determinado, a meniña dicíalle á suposta señora ou señorita que lle “falaba”, que non a entendía porque ela, a cativiña, falaba en galego.
Ben sei que é tontada, unha brincadeira, pero abofé que me sentou ben ese diálogo ben levado entre unha falante galega e outra castellana. Esta, dicindo que non entendía o que a cativa lle dicía, e a meniña, con toda a naturalidade do mundo e sen balbordo de ningunha caste xustificando a falta de comprensión no feito de que ela, a nena, falaba galego.
Unha rúa coruñesa -a Posse- situada perto do parque Europa ten un valo no que Galiza Nova (ou alguén no seu nome) realizou vai algún tempo unha pintada na que se expresa como o titular deste artigo: “Que non te calen. Fala galego”.
Non sei cantos, pero estou moi seguro de que son moitos os que se sinten incómodos con esa especie de imposición que eu, particularemente, entendo coma unha recomendación, invitación, a usar a língua propia desta terra que, neste caso, tamén é a língua na que me expreso aquí (e sen que renuncie a me expresar en castelán-castellano noutros medios, cando me pete ou, simplemente, cando alguén me fala na língua para algúns “española”).
Meus pais falaban entreles en galego. A nós, os seus catro fillos, educáronnos en castelán (viviamos nas Palmas de Gran Canaria e cando retornamos a Galicia, eramos un pouco ou un moito a atración nas aldeas de meus avós: Landoi e A pedra, do mesmo xeito que o eramos en Cariño porque ninguén falaba castelán-castellano-canario e, en moitos casos, cando tentaban facelo era doado escoitar que bebían por unha “boteja” e que coa palla facía “pajeros”. Engado: eran os anos 50 do século pasado e para min, daquela, “boteja” ou “pajero” non eran outra cousa que un xeito distintos de dicir “botella” e “palleiro” .
Case que 70 anos despois a anécdota -que non ten relevancia- sí cobra en quen isto escribe unha importancia substancial porque, no momento, na circunstancia en que o galego como idioma ten os máis importantes e amplos medios de divulgación e espallamento para o seu uso, disque se atopa nos máis baixos índices de utilización pola veciñanza galega.
A min non mo parece -velaí o exemplo da cativiña da tablet- : hoxendía estúdase o galego nas escolas, os rapaces han superar necesariamente probas de coñecemento do galego, o galego é de uso obrigado nas dependencias oficiais, emprégase nos medios de comunicación… Nos anos 60, a policía franquista controlaba o acceso -fora das horas escolares oficiais- dos que asistiamos a clases de galego (un tal que clandestinas) no instituto Eusebio da Guarda da Coruña. Talvez por este feito da persecución, sumado ao teu interese por coñecer un idioma que non falabas nunha terra, Galicia, que era e segue a ser a túa e ao afán que no espallamento desta língua poñía a asociaciòn cultural “O Facho” que programaba o curso, se daban todas as condicións para que o galego fose algo máis que ter escoitado a teus pais en Canarias falar entreles cousas que non entendías. E xa non digo nada cando viñan á nosa casa amigos deles, de meus pais, que residían no Porto da Luz e todo era un bule bule do que o único que entendías era a verba “cebola”.
Pois sí: Fala galego, que non ten calen. Se no franquismo non poideron, agora que tes a liberdade de poderte expresar no idioma que te pareza, fala, se queres, en galego. Exprésate na túa língua nai ou adoptada, se che parece; corresponde coa túa terra, fai que non se perda a nosa fermosísima fala. Que non te calen os condicionantes. Porque ser galego e algo máis que ser nado en Galicia: ten conciencia de galego, que non te calen como nos calaron -ou tentaron calarnos- a nós, aos da miña xeración, as anteriores e posteriores. O galego, como medio de expresión está hoxendía en todas as canles comunicacionais. Sendo así, que non nos calen, que non se diga que non falamos galego porque hai unha certa represión contra el coma idioma. Non o admitas. É cousa nosa e temos ás costas toda unha alba de groria que nos marca con Castelao o camiño a seguir.
Son abando maior como para pedir que NON TE CALEN: FALA GALEGO. Por tí, polos teus, por todos.
