“Quino”. Jacobo Otero Moraña

Hai días nos que toca deixar de lado a actualidade. Esa que constantemente nos golpea coas súas estatísticas nefastas. A mesma que ultimamente parece empeñada en converterse en bucle que nos leva de cabeza cara ao mesmo remuíño que se traga ao Nautilus ao final da novela de Verne. Estou seguro de que aínda estamos a tempo de poñer remedio á situación, de maneira que sexamos quen de reverter o proceso e dar unha oportunidade ás xeracións vindeiras. A mesma que os nosos pais e avós déronnos a nós. Máis aló de pandemias e conflitos ideolóxicos, o futuro debe abrirnos unha porta á esperanza. E por tal refírome á que quedou ao fondo do cofre de Pandora e que desde entón acompaña sempre á humanidade.
Pero hoxe non é día de poñerme filosófico nin pedante, senón que quero render unha homenaxe a ese xenio universal que nos acaba de deixar. Refírome ao debuxante, humorista e gran persoa que era Quino.
Vale que a súa vida foi longa e prolífica. 88 anos é unha cifra máis que interesante,e non me cabe dúbida de que moitos de nós asinariamos por chegar a eles, aínda que como di esoutro figura que é Keith Richards:”canto máis vello fasche, máis queres chegar a ser”. O máis malote dos Rolling non di ningunha perogrullada. Só pon de manifesto unha verdade como un templo.

En canto a Quino, a súa influencia é abafadora. Un home que tivo moi clara cal era a súa vocación desde a mocidade. Que viu como os seus primeiros traballos eran rexeitados, aínda que é certo que non tardou demasiado en facer valer o seu talento. Como adoita ocorrer con todas estas cousas, o personaxe que lle daría a fama naceu un pouco por casualidade. Ía ser o eixo dunha campaña publicitaria que non saíu adiante. Pero o caso é que Mafalda xa adquirira vida propia. Tanta, que ao longo de nove años foise facendo cos corazóns de innumerables seguidores. A España chegou en 1974, e do mesmo xeito que outros moitos dos seus paisanos arxentinos, quedou para sempre connosco. Porque máis aló do que digan algúns, os nosos dous países son irmáns,e a pesar de que ás veces xurdan desavinzas, é moito máis o que nos une que aquilo capaz de separarnos. Poucas son as familias,a miña incluída, que non contan cun membro que no seu día decidiu emprender a aventura americana. De feito, un irmán do meu avó o que se foi. A súa vida Tamén dá para un artigo, pero se iso cóntollo outro día. Aínda que nunca regresou, os seus descendentes seguen levando o apelido por terras cordobesas.

Quino tamén era descendente de españois, aínda que no seu caso, andaluces, non galegos. En concreto, da localidade malagueña de Fuengirola. E claro, como sucede con todos os xenios, de inmediato fálase diso con orgullo. No meu caso concreto, descubrín as súas creacións a través dos meus tíos, alá polo cada vez máis afastado 1980. Por entón aínda non captaba o verdadeiro sentido das viñetas, aínda que tampouco tardei demasiado en indagar sobre os personaxes. Anos despois, ata fun cuns
amigos para ver a película animada. Porque como ben saben, Mafala non estaba soa. Xunto a ela camiñaba aquela cuadrilla onde quen máis e quen menos se vía reflectido. A maternal Susanita. O fantasioso Felipe. O guaperas de Miguelito e sen esquecernos de Manolito e os seus negocios. Máis tarde chegaron Guille, o hermanito de Mafalda, e a controvertida Liberdade. Cada un coas súas chiscádelas e personalidade, baixo a cal o seu creador facíanos partícipes do que constituían as súas inquietudes.

Uns personaxes que a pesar dos anos non pasaron de moda, como tampouco o fixo esa peculiar forma de entender o humor de don Joaquín. El deixounos,aínda que a súa obra xa é eterna. E precisamente nestes tempos, onde algúns parecen empeñados en facer da crispación o pan de cada día, sería boa terapia pararse un momento para botar unha ollada ás súas viñetas e rirse un pouco. De todo e de todos. Empezando por un mesmo. Creo que o autor llo agradecería,e moitos de nós, tamén.
Repito. Aínda estamos a tempo de cambiar isto e pensar que xa estivo ben de confrontacións que xamais traen evolución senón o caos máis absoluto. Que non teñamos que facer como Mafalda nunha das súas viñetas máis famosas, nas que a berros pedía que parasen o mundo que ela se baixaba.