A coordinadora CEMMA fixo balance da súa actividade en materia de estudo, defensa e conservación dos mamíferos mariños e tartarugas do noso litoral, promovendo e formando parte de diferentes estudos e potenciando aspectos divulgativos mediante exposicións, cursos e conferencias durante os últimos 35 anos. Segundo se fai saber no balance, entre 1990 e 2024 foron recompilados uns 9.200 encallamentos e detectados uns 500 exemplares varados con vida, 300 liberados, a maioría cetáceos. Ademais, 190 animais (a maioría tartarugas e lobos mariños) necesitaron ser ingresados en recuperación, con éxito nun 70% dos casos.
Nestas décadas CEMMA realizou “un intenso e profundo estudo das poboacións de cetáceos presentes na costa de Galicia”, contando con mostraxes a bordo de embarcacións, en avioneta, observacións dende unha rede de puntos repartidos ao longo de toda a costa, seguimento individual dos movementos dos arroaces nas rías a través de fotoidentificación ou a posta en marcha de ferramentas electrónicas e aplicacións para facilitar á sociedade a notificación de avistamentos ou interacción con cetáceos.
CEMMA participou ademais en mancheas de proxectos e colaborou con centros de investigación estatais e internacionais, que tiveron como resultado máis de 100 publicacións en revistas científicas e máis de 300 en congresos. “Todos estes traballos”, explican os responsábeis da coordinadora, “contribuíron a un mellor coñecemento das especies de cetáceos, lobos mariños e tartarugas e as súas poboacións e ameazas que afrontan”. Entre todas elas destaca a toniña, á que se cambiou o seu estatus de conservación de “vulnerael” a “en perigo de extinción” en 2020.
Ademais no balance reivindícase “o importante labor educativo despregado pola coordinadora, dende nivel infantil a nivel universitario mediante charlas, publicacións e realización de cursos, intentando achegar estas especies á sociedade e na procura de lograr unha rede de voluntariado que poida participar nas actividades cotiás da asociación”.
Capturas accidentais
A CEMMA leva rexistrando os varamentos de cetáceos en Galicia dende 1990, ademais do rexistro de indicios de capturas detectadas nos encallamentos e, a maiores, leva contribuíndo á investigación do impacto das actividades pesqueiras sobre os cetáceos dende 1998 a través de proxectos específicos propios ou en colaboración con outras entidades.
Para ter un mellor punto de vista e coñecer a realidade deste impacto, traballou co sector produtivo mariño tanto a bordo das embarcacións como a través da recolección de enquisas, tendo obtido e publicado resultados destes impactos xa dende inicios do século XXI.
No ano 2003, en base a un traballo de enquisas entre o sector, a CEMMA estimou a mortalidade anual de cetáceos en 1700 exemplares, cando os varamentos non superaban de media os 150 exemplares ao ano.
Anualmente a entidade emite informes onde se recollen todos estes aspectos e son entregados as administracións competentes.
Campaña Sea Shepherd-Francia en Galicia
Dende mediados de marzo a tripulación da embarcación Walrus leva revisando a costa de Galicia na percura de indicios de captura accidental de cetáceos. Explican dende a coordinadora que “as imaxes e material gráfico da campaña Dolphin Bycatch, veñen corroborar algo que xa sabiamos, que as capturas accidentais son a unha ameaza e o maior problema de conservación dos cetáceos en Galicia e que as cifras anuais poden ser desorbitadas”. Engaden que “se ben afectan en maior medida ao golfiño común, especie cunha poboación numerosa e abundante, ten repercusións moi negativas noutras especies máis vulnerábeis como é o arroaz, o arroaz boto e, sobre todo, á toniña que é unha especie en perigo de extinción; e aínda que nas imaxes publicadas só se observa interacción co arrastre, tamén existe con outras artes, principalmente co enmalle”.
As solucións, din, “non son sinxelas”, mais apuntan que cómpre abordar o problema inicialmente no marco da lexislación vixente que esixe a notificación de cada captura para poder ter unha visión o máis detallada posible da problemática. “Despois frontalmente e con rigurosidade, o primeiro paso, como calquera enfermidade crónica, é ser consciente do mesmo e sentar na mesma mesa a todos os actores implicados, incluso aos golfiños”, conclúen.
