Ribeira, cando aínda non se nomeaba Santa Uxía e poucas veces Santa Eugenia, foi precursora en distintos aspectos de feitos internacionais de moito, notabilísimo renome.
Curiosamente, algúns destes feitos de carácter local, so tiveron trascendencia neste ámbito: o local.
Non vou citar datas, máis sí aportar datos: o cine estadounidense permitiunos saber da existencia de embarcacións que, en ríos ou portos marítimos, servían de vivenda máis ou menos axeitada a familias non sempre en dificultades económicas. Tamén eran vivenda dun mariñeiro, un policía solitario, en escritor, unha decoradora… e falabamos, após o “pase” da cinta nos cines do “Filipino” ou de Moraña, do ben que vivían os americanos. Porque aos que daquela eramos xoves, parecíanos marabilloso vivir nun barco. E non tiñamos en conta a Andrés “Chepa” ou a Maruja “A Rianxeira” que viviron tempo e tempo nun vello “candrai” no que, por suposto, contarían as súas particulares historias de amor . Pero a ninguén se lle ocorreu relatar esa vivencia que escandalizaba ás mulleres que acodían a diario ao rosario na igrexa parroquial.
Andrés e Maruja viviron a súa historia en tempos de Franco, coa Garda Civil a menos de 500 metros e a igrexa -con todo o seu poder- a un tiro de pedra. Mais esa historia non se levou ao celuloide. Sï ás xuntanzas de comadres no “Porlán” da casa.
Tampouco se visionou nos cines a “película” que poido dar nome internacional a Ribeira aló polo finais dos anos 50: cando Lisardo Valeiras Bravo posiblemente non soñara con ser alcalde e tampouco argallara en se converter en Mestre, sacou da manga un invento: o “Lacón-Tiqui”, embarcación metade soño, metade “carallada complicada”, instalada sobre un enxaretado de táboas dotado dun mastro e unha vela rachada que o vento movía ao chou e que alguén “guiaba” mediante un remo que facía de temón a popa. O “invento” foi quen de chegar ao varadoiro, onde centos de persoas agardaban a aquela especie de náufragos procedentes dunha illa lonxana dotada de faro e que todos chamabamos Ínsua.
O cine encargouse de contar outra historia que nada tiña que ver con Ribeira cidade que, un par de anos máis tarde, celebraba na explanada do malecón o “lanzamento” dun cohete espacial que o propio Lisardo Valeiras deseñou e, xunto con outros amigos, construiu.
O “cohete” tiña como destino a lúa, moito antes de que os americanos pousaran os seus pés no satélite da Terra. Este de Ribeira ía recheo de material facilitado por unha pirotecnia e levaba unha mecha á que Valeiras prendeu lume consciente de que o peso do “cohete” sería un handicap para que este poidera emprender o voo e subir máis aló dos 200 metros de altura.
Desgraciadamente o “cohete lunar” só fixo un intento e o estourido da súa carga deixou a estrutura do foguete -de máis de dous metros e medio de altura e pouco máis ou menos setenta e cinco centímetros de diámetro (na parte máis ancha)- como Claudio o da Cuba deixaba os polbos ao mazalos no varadoiro.-
Tampouco este feito foi levado ao cinematógrafo, endebén hai material gráfico da “fazaña”.
Soñar, soñabamos. O que pasa é que a nosa tecnoloxía non daba para máis. Estou seguro de que os globos espía chineses que estes días son tan nomeados no mundo enteiro terán copiado os planos do “cohete”, o mesmo que fixeron os estadounidenses para chegar á lúa.
