Francisco Franco, xefe do Estado español disque pola gracia de Deus, inaugurou no ano 1963 unha das máis polémicas factorías industriais creadas daquela no país galego (perdón polo exabrupto: Galicia era unha rexión, non un país e o TOP -Tribunal de Otrde Pública- actuaba de xeito inmisericorde).
Foi a tal inauguración na marisma de Lourizán (Pontevedra), terreo protexido dunha extensión de varios milleiros de metros cadrados considerado dende 1959 de dominio público marítimo-terrestre e afectado posteriormente pola Lei de Costas de 1988.
A veciñanza da zona, ao igual que na maior parte da de Galicia e mesmo os medios de comunicación, recibiron con ledicia a nova dando por feito que ENCE (Enerxía e Celulosa, S.A.) suporía un necesario avance naqueles tempos nos que tanto se precisaba de postos de traballo que só a industria podía crear.
E así foi: a dïa de hoxe 400 postos directos de traballo e outros tantos indirectos, máis os xerados ao longo destas seis décadas que moitos calculan nun total de máis de 5.000 persoas adicadas a prantar e pinchar eucaliptos, especie arbórea de escasa presencia na Galicia que foi do pino, o toxo, o carballo, o castiñeiro, o ameneiro, a bidueira, etc.
Máis a fábrica de celulosa ENCE comezou a ser criticada por aqueles que máis motivos tiñan para realizar esa crítica: os veciños, que dicían que o cheiro que emanaba das chemineas era “moito”. Con eles, os mariscadores. Porque se contaminou a ría de Pontevedra co mercurio vertido á ría durante décadas empregado pola pasteira na fabricación da celulosa de papel a partir da madeira, que afectou especialmente aos bancos marisqueiros da zona. Ao mesmo tempo, as emisións da factoría prexudicaban á cidade e a súa área de influencia coa polución e o cheiro a podre.
Esta fábrica de ENCE ten, dende xa e por mor da sentencia do Tribunal Supremo, outros 50 anos máis para continuar a ocupar na ría de Pontevedra eses milleiros de metros cadrados de terreo protexido outorgado á empresa na ditadura franquista, a partir do permiso concedido polo Goberno de Mariano Rajoy que rescataba a concesión industrial prorrogando a mesma ata o ano 2073.
Aquí paz, e no ceo chourizos, dicía Ventura Novo, secretario da Irmandade e a Cooperativa de Gandeiros e Labradores de Ribeira.
A recente sentencia do alto tribunal outorga un importante respiro á empresa e os seus traballadores, así como aos propietarios das moitas terras de monte nas que se eliminaron árbores autóctonas para prantar eucaliptos, especie que medra e se fai comercial en pouco tempo, que non necesita na práctica de atención, que se autorreproduce, etc, a cambio de absorber da terra litros e máis litros de auga durante o seu tempo de vida.
Pero non pasa nada: ENCE investirá 125 millóns de euros na súa nova pranta das Pontes (de produción de fibra reciclada a partir do cartón e o papel recuperados e de celulosa virxe producida pola propia empresa das Pontes) e outros 130 millóns na de Pontevedra “para seguir operando cos mellores estándares de calidade e sustentabilidade”.
A maior abundamento, ENCE asegura que a súa biofábrica de Pontevedra produce pasta de papel libre de cloro e enerxía a partir de biomasa forestal”. A madeira que emprega, dí asimesmo, está producida maiormente en cultivos forestais galegos. E a maior produción de materia de papel distribúese fóra de España.
Todos tranquilos, polo tanto. A ver por canto tempo.
