As solucións non se improvisan. Cabe repentizar en momentos de urxencia, pero as crises deben estar previstas para actuar con estratexia e oportunidade. Agora si é o momento de recuperar máis da metade do 12,3 % do PIB español que chegou a representar a industria turística. Niso han de xogar un papel esencial os medios de comunicación.
Hai apenas uns meses, clausuramos en Madrid no V Congreso de Editores Europa, América latina Caribe, con 40 directores con influencia sobre 59 países, entre eles Alemaña, Francia, Italia, Polonia, Portugal, todos os de Iberoamérica debatemos sobre a verdade construída, de algo que vai máis aló da fake news, da mentira, de algo que dominan mafias, robots e poderes ocultos nun mundo ensarillado en si mesmo, pleno de notoriedades espontáneas, de influencers incultos, de imaxes atractivas pero baleiras e sobre todo, do dominio dos nosos datos , que é tanto como dicir das nosas debilidades e economías. Falamos de maneira detallada do turismo e das posibilidades de que ambos os sectores, comunicación e lecer, traballasen conxuntamente.
Falar de profesionalidade, nos medios e no turismo, é debater, clarificar, avanzar sempre no marco do respecto e dos valores. Unha axencia de viaxes, un hotel ou un xornal ou unha radio ou televisión son empresas, con obxectivos económicos, pero tamén cunha arela de servizo público, no que a vocación se debe unir á obrigación. Neses compromisos está a fidelización dos clientes, dos lectores, dos espectadores, dos turistas. E nesa liña é na que entendo que habemos de atopar os puntos de coincidencia entre dous sectores que camiñaron demasiado en paralelo sen atoparse coa constancia necesaria.
O competitivo turismo consolídase en venda de imaxe e de servizos, no posicionamento dun destino dunha oferta, dun transporte e dunha estancia, dunhas experiencias, no aproveitamento dunha circunstancia temporal -unha ponte festiva ou unhas festas, a chegada da AVE-, a venda dunhas instalacións congresuais ou a proposta dunha estadía saudable nun balneario. Todo en alta mar ou na costa, no interior ou nunha illa. As ofertas multiplícanse exponencialmente desde a rural na España baleirada a unha volta ao mundo nun cruceiro de luxo ou un traslado en tren ou autobús até un parque multiaventuras ou o camiñar a Santiago, esquiar na alta montaña ou comer en gran restaurante. Os medios de comunicación, e agora as redes, móstranse como elementos decisivos para atopar ao cliente e ofrecerlle no momento oportuno a oferta axustada aos seus desexos e posibilidades económicas.
Co turismo, a industria da felicidade, lograramos reinventar a economía, ao situala como o sector de maior peso no PIB, por enriba mesmo da automoción. Se a iso engadimos a súa influencia sobre a industria agroalimentaria, o comercio, a cultura, a dixitalización, a publicidade ou a enerxía estaremos a falar de case canto conforma a economía que crea postos de traballo, paga a educación e a sanidade, contribúe de maneira decisiva ás prestacións sociais, enche a hucha das pensións, ou inviste en publicidade -asegurando a pervivencia e o labor dos medios-.
E tivo que ser un virus o que trasladou todo iso ás páxinas salmón dos xornais, o que puxo en evidencia a deficiencia informativa sobre o valor do turismo como fonte de riqueza e emprego, máis aló do que significara até entón cada compañía cotizada -todos coñeciamos a Renfe, Iberia, AENA, Viajes El Corte Inglés, Air Europa, Meliá, Balearia, etc.-, pero como cidadáns e mesmo como informadores non eramos conscientes do peso real do conxunto na economía española e mundial. É máis, estou convencido de que nun mar de datos de estadías, gastos medios, visitas de estranxeiros estivémonos e estámonos quedando curtos, cando non sometidos a estatísticas polo menos cuestionables.
Agora que é o momento da recuperación, necesitámonos todos, máis que nunca. É hora de establecer alianzas estratéxicas e de traballar coa intelixencia e a sabedoría dos bos profesionais. España necesita recuperar a súa imaxe ante o mundo e vender, mellor que ninguén, os seus múltiples atractivos. A verdade está baixo o sol, escintilante, e case todo está por facer. Xuntos poderemos conseguilo.