Houbo un tempo neste país no que, promovido e teimudamente reclamado polo xornalista musical Nonito Pereira Revuelta, tristemente desaparecido sen acadar o seu obxectivo -que foi tamén o de moitos dos seus amigos e compañeiros, entre os que me atopo- o cantautor ferrolán Andrés Lapique do Barro (Andrés do Barro) quedou sen o recoñecemento oficial por parte da Xunta dun feito ata o de agora único nesta Terra Nosa: ter sido número 1 nas listas de éxitos discográficos en España en catro ocasións e con cancións en galego (cando aínda estaba penado o simple feito de cantar en galego): O tren, Corpiño xeitoso, San Antón e Pandeirada. A estas distincións cómpre sumar os tres discos de ouro outorgados polas vendas dos seus discos.
Nado en Ferrol no ano 1947, finou en Madrid (onde está soterrado) o 22 de decembro de 1989, o que significa que se van cumprir en poucos días os 42 anos do seu pasamento: tantos anos (morto) como es que viviu mal que ven, porque os seus últimos de vida non foron, nin moito menos, os que merecía (morreu dun cancro hepático). E nin sequera houbo para el un simple recoñecemento oficial sendo como foi todo un referente na música galega dun tempo que moitos vivimos plena e afervoadamente, conscientes de que se estaba a marcar un fito ata daquela nunca fixado na nova música galega.
Nonito Pereira promoveu, instou, pediu, demandou para ANDRÉS DO BARRO a medalla de ouro de Galicia sen acadalo. Déuselle unha volta á petición e esta quedou na demanda dunha das medallas Castelao que a Xunta concede anualmente a persoas ou colectivos que se teñan significado en calquera ámbito da COMUNIDADE GALEGA. Tampouco se logrou. Houbo un terceiro intento para que na memoria -aínda hoxe viva- de Andrés Lapique do Barro, fose nomeado fillo -adoptivo ou predilecto- de Galicia. E morreu o conto. Todo quedou como queda a xeada riba da herba: a expensas dun sol que a derreta.
Nin a familia de Andrés, nin os seus amigos, nin os seus milleiros de admiradores en toda España foron quen de atopar o timbre da porta á que chamar para que O TREN chegara a SAN ANTÓN cun CORPIÑO XEITOSO e a ritmo de PANDEIRADA. Todas as portas oficiais estaban fechadas e a sensibilidade do pobo que cantou e se emocionou cos seus éxitos non foi quen de petar nesas portas que todo o conceden por obra e gracia de quen manda neste país de néboa cultural no que un conselleiro de Cultura foi polo estreito vieiro da iñoranza cualificou de gran cantante galega a Carmiña Burana cando se refería á cantata Carmina (Kármina) Burana que se ía interpretar durante o Xacobeo.
Non pretendo establecer comparanzas, pero si para un cantautor estadounidense, Bob Dylan, houbo un premio Nobel entregado en 2017, e o último consello de ministros en España acordou este martes a concesión ao cantautor catalán Joan Manuel Serrat a Gran Cruz de Alfonso X El Sabio pola súa “brillante carreira e a súa contribución á cultura e á arte españolas”, non podería haber unha regandixa que permitise ao goberno galego recoñecer “a brillante carreira e a súa contribución á cultura e arte galegas” a prol de Andrés do Barro?.
Xunto coas cancións xa citadas, pezas como Rapaciña, Teño saudade, Meu amor, Adeus e moitas máis marcaron un fito que en Galicia -agás os primeiros integrantes de Fuxan os Ventos e, obviamente, Os Tamara- ninguén repetiu… Ritmo das ondas na praia/ brillo de prata no mar/raios de sol nos teus ollos/Eu ollei o teu ollar/ Unha gaivota danzaba/ facendo circos no ar (de Teño saudade). Cantos de nós gardamos na memoria estes versos, estas cancións das que, como galegos que vivimos nos sentimos co-protagonistas? Todas elas en discos mercados ou emitidos polas distintas estacións radiofónicas antecesoras nos anos 70 de todo canto significou posteriormente o salto espectacular da canción galega en calquera das súas expresións. Pero en San Caetano todo isto non ten peso. Andrés xa non está, pero existe.
