Na discrepancia un tamén atopa concordancias. Na palabra conflúen os devanceiros e enrédanse as memorias, debaten as ideoloxías. E evócase aos grandes. O día fíxose outra cousa un domingo de porcelana fráxil e fermosa, rebozada de esportelados, ferida de finas herbas. Con ela leva a todos a morte, pero antes aos mellores. A Emilio Lavandeira Prieto, ese fotoperiodista, que era esencia do vaguear lento das pedras de Santiago, da Compostela inmortalizada no seu estar, no seu traballo, na súa fina ironía caricaturesca, entre curas e almas tabernarias, perdidas ou gañadas, que nunca se sabe, entre infinitas sabedorías apuntadas ao voo da inspiración, na charla con bernales ou do Franco á Alameda. En Emilio cabe enmarcar décadas de brancos e negros inesquecibles, case tintos, de todo o que fixo transitar ao picheleiro de aldea a urbe, do local ao universal, paso a paso peregrinos. El e Diego Bernal ou Juan López Rico -ao que atopo ocasionalmente, sempre con afecto- escribírono con EFE, e no seu caso o reenmarcó con fotografías. Os seus clips, como os seus bongós, resoan xa para sempre na Vía Láctea, o seu fillo Emilio Lavandeira Jr. segue a estirpe con inusitada mestría humana e profesional. Son grandes as súas obras case tanto que non caben na miña admiración e respecto, por un amigo, por un mestre, por alguén inesquecible.
Almudena Grandes, madrileña sen máis catedral que o Manzanares castizo, hoxe Estadio Metropolitano, rezaba ao estilo laico campechano, gardando no puño pechado as súas certezas expresadas na súa voz gretada ou no seu teclear de vagar libre por unha historia que sempre será memorística, imprecisa, subxectiva, pero que era a súa e a doutros e polo mesmo respectable, defendible. Nun igual a igual con Luís García Montero, o seu compañeiro, o poeta co que teremos que aprender a lembrala, o mesmo que hai uns días presentou a Nélida Piñón no Instituto Cervantes, acto no que se gardou a dor que xa sabía. O ceo de Madrid conta outra estrela, a mesma que paseou con présa a corte, co entusiasmo de saberse certa na súa luz conmovida. No disenso atopámonos e na discusión atopamos puntos de encontro, entre páxinas e variados fandangos. Ese é o xogo. Os meus respectos pola persoa e a miña admiración pola escritora, practico xustiza plural.
Siempre habrá una forma de ser/ distinta,/ tan cerca da la tierra que se confundirá con ella,/ habrá barro en los días de lluvia,/ barro fresco del que renacer de la tierra.// Pero ahora/en este momento perecedero, / déjame volar sin banderas/ en el cielo de una ilusión,/ en la ideación de un garabato en el aire,/en el atisbo de un territorio invicto.// No deslumbren tus ojos./ Inunda el alma.// Llorar por lo inconmensurable/ es no entender robles/ Sin estrellas /ni la flor ya movida por tantas tumbas,/ni la emoción de una palabra indefinida. // Yo soy tú,/y ya somos tantos/ que solo podemos vivir entre nosotros,/ para siempre.Entre dos siempre, en este ahora nostálgico y pleno de ausencias, este último poema dediqueillo a Darío Xohán Cabana, con motivo da súa marcha ao reino de Breogán. A mítica do poeta, a súa música, o recordo grato dalgún encontro casual, fan prevalecer o seu bonhomía, o seu saber. E niso, nun poema, nunha novela ou nun clip atopámonos todos retratados. Para sempre
Leo con deleite Un día chegarei a Sagres, da miña entrañable Nélida. Nas súas palabras reencóntrome co figurado Mateus, como un mozo Emilio saíndo de Ortigueira; noutro personaxe, con Almudena, paseando por Madrid -una figurada Lisboa-, ou con Darío -quizais o anticuario-, esperando mil primaveras máis para nosa amada Galicia -quizais todo Portugal- mentres unha AVE de ferro e ilusións sobrevóaa. Os distintos ceos ben poderían esperar un pouco máis. Iso creo.
