“Os Camiños de Santiago convertéronse no roteiro gastronómico máis relevante do mundo, ao aglutinar nos seus percorridos principais -francés, Roteiro d ela Prata, Camiño Norte e de Inverno, Inglés- a 209 (58%) das Denominacións de Orixe e Indicacións Xeográficas españolas e a 98 (43,75%) dos restaurantes con Estrela Michelin de neustro país, ademais dalgunhas das máis prestixiosas escolas superiores e de Formación Profesional de Hostalería”, segundo deu a coñecer Alberto Barciela, xornalista e membro da Mesa do Tursimo de España, no trascurso dunha conferencia pronuncia en Madrid con motivo da celebración do Outono Xacobeo 2021, organizado pola Asociación de Centros Galegos de Madrid, en colaboración coa Xunta de Galicia e o Xacobeo 21-22.
Na xornada, na que tamén participaron Lucía Freitas, chef do Grupo Nove e o Presidente da Academia Madrileña de Gastronomía, Luís Suárez de Lezo, coa moderación de Pilar Falcón, Alberto Barciela fixo un repaso da historia dos Camiños Xacobeos e da posta en marcha do Xacobeo. “A historia xacobea abarca 1.200 anos de historia, con moitos protagonistas: o Apóstolo, a Iglesia, os peregrinos, as ordes monásticas e militares, ata chegar a Elías Valiña, quen sinalou o roteiro francés coa Frecha Amarela; ou Xoán Paulo II, o primeiro Papa peregrino; ou o Presidente Manuel Fraga, que ordenou o primeiro Plan Estratéxico Xacobeo, e agora aos principais cociñeiros e profesionais do turismo do mundo”.
Alberto Barciela subliñou que “o importante é a evolución que os camiños -uns 286 rexistrados e aproximadamente 80.000 quilómetros de percorridos- supuxeron en todas as ordes: cultural, artístico, turístico, económico, gastronómico, ideolóxico, etc., o que determina un protagonismo permanente, en vanguardia, dos Camiños cara a Santiago e o #Finisterre europeo por excelencia, cunha profunda incidencia na o historia común dos pobos continentais. Poucos acontecementos logran permanecer ao longo dos séculos con tal relevancia para a sociedade, coa súa influencia no devir, nos avances e na modernidade de cada época.”
Seguindo os consellos xa contemplados no Códice Calixtino, Alberto Barciela fixo un repaso peromenorizado a importancia gastronómica dos roteiros, resaltando as máis significativas Denominacións de Orixe - Rioxa-Ribeira do Douro, as aragonesas, as navarras, as galegas -Rías Baixas, O Ribeiro, Ribeira Sacra, Valdeorras e Monterrei -. Nas súas palabras, “os camiños amparan algúns dos mellores caldos de todo o mundo e mesmo augardentes -queimadas-, licor café, #cava, sidras, viños doces, cervexas, vermut, etc. E aos Consellos Reguladores do viño súmanse os da Terra, ou a Huerta; Selos de Produtos de Calidade, Indicación Xeográfica e Marca de Garantía; Alimentos artesáns, Produtos Ecolóxicos, Indicacións xeográficas Protexidas; marcas protexidas, Semanas, Foros, Sociedades e Academias gastronómicas, Festas populares. Carnes de todo tipo -fundamentalmente de gando bovino, porcino sendo tamén reseñable, embutidos, xamóns - D.Ou. Xamón de Guijuelo -; de curral; ou as aves; a caza, etc.-. A chacina, xamón feito coa pata de vaca de Astorga. Produtos agrícolas, coa máis variada produción cerealera e hortícola - Judión de La Granja, o garavanzo de Fuentesaúco, pementos de Padrón, Verduras de Navarra ou A Rioxa-. Laranxas, limóns, albaricoques, berenxenas, alcachofas e algo tan importante como o arroz. A pesca de río e a piscicultura. A pesca de mar, co polbo como estrela, e os mariscos, incluída a acuicultura. Unha importantísima produción láctea -leite, queixos - Idiazabal, Cabrales, os casteláns, os estremeños, o galegos -teto, San Simón, Arzúa-Ulloa, Ou Cebreiro.-e outros derivados, incluídos xeados ou iogures.- Algúns expertos en gastronomía recompilaron máis dun centenar de tipos de queixo só desde Roncesvalles ata Fisterra e ao norte de Palencia. Meles. Fariñas, con pans, galletas e repostería en grao sumo diverso - só en elaboracións monacales ou conventuales poden falarse centos de referencias de máxima calidade. Froitos secos, como as améndoas. Ovos, castañas, patacas -cachelos-, aceites, infusións, mesmo de té de camelia, marmelos, froitas -como os pexegos de Calanda, cereixas do Jerte-, tortas de améndoa, ou chocolates como as Pedras de Santiago”.
Segundo o membro da Mesa do Turismo e impulsor e director de Estrelas non Camiño de Negreira, evento de Casa Barqueiro e os irmáns Rial, a “mesa e o mantel esténdense entre os froitos da natureza, e unha vez elaborados por monxas ou frades, conserveiros, cociñeiros,, etc., danzan para deleite de cada viaxeiro, turista ou comensal no propio paseo cara a Santiago, nunha humilde taberna, nunha casa rural, nun pequeno ou gran hotel, ou nun gran restaurante, coas achegas desas novas xeracións de grandes profesionais que nos ofrecen as Escolas de Hostalería que balizan os Camiños, do que nacen con en un fractal Roteiros do viño, Plataformas de venda de alimentos de proximidade, etc. e nomes como Amigos dá Cociña galega, Grupo Nove, Juan Mari Arzak, Berasategui, Eneko Atxa, Jesús Sánchez, etc.
“Os Camiños de Santiago son a historia da hospitalidade, pero tamén, agora, sen faltar á súa esencia, son unha parte substancial da industria turística, un exemplo de colaboración interadministrativa. Non coñecen a estacionalidade, nin teñen problemas de conectividade, son inclusivos, igualitarios, preservan a arte e fomentan a cultura, defenden o medio ambiente, e crean riqueza e emprego na España baleirada”, dixo finalmente Alberto Barciela
