“O forno de leña”. Luís Celeiro

Os daquela xeración que naceron antes dos anos sesenta do século pasado (moi lonxe e moi
cerca, ao mesmo tempo) lembran como se facía o pan de cada día nos fornos de leña. De
cada día ou de cada mes. Lembran o pan prestado polo veciño e saben que se devolvía ao
cocer, antes de que estivera balorento e non servira para comer. Son moitas as lembranzas
do pan do forno de leña, son algunhas das sinais de identidade da vida comunitaria nesta
Galicia do rural abandonada.
Abandonada, si señor! Só queda a lembranza, o recordo e a memoria enteira. Por pouco
tempo, por certo. A leña seca de carballo era a mellor, pero agora non a queren. Andan
buscando a calor baixo da terra ou apareando o aire para aerotermia, para quentar ou non,
conforme aos ditados da sustentabilidade.
O forno de leña era da época do arado romano, aquel arado arador, coas súa abeacas, coa
rella de ferro cravada, co seu temón e, na punta, a chavella; coa rabela agarrada e coa arada
grande para faenar, labrar e escoitar o canto do merlo e aquela pueril cantiga da navalla e o
aradiño de pau.
Do arado de pao ao tractor coa cabina preparada para escoitar ao mundo falar e para
comunicarse por tódolos medios, a través das redes sociais, da telemática e da Intelixencia
Artificial. Un tractor valente para arar, para carretar e pasear. O seu dono sentábase e
acomodábase naquela cabina acristalada, diante da xente que traballaba.
Os tempos pasados xa se foron e agora, que nos queda? A humanidade toda está aí. Aí
están os homes e mulleres, coas súas diferencias e as múltiples similitudes, coa súa
igualdade e a súa bonhomía. Non hai pan de forno de leña, non hai leña e nos fornos chove.
A leña non quenta, está na árbore sen cortar, medrando por medrar. Somos dependentes,
dí a Tía Manuela. Temos que abastecernos dos mercados internacionais, quentar a casa coa
calor que vén de fóra, comprar os tractores, as bicicleta e os coches que oferta o mercado,
de fóra.
Aquí queda e darémoslle cabida ao que nos traen de fóra. Poida que, se é necesario, veñan
cun pan cocido en forno de leña. Todos os humanos, os homes, as mulleres, os nenos, as
nenas, vellos e vellas, comerán pan centeo con sabor a pan da casa, con graxa da matanza
da casa e con viño das bodegas do Bierzo ou de calquera país.