Hei recoñecer, e recoñezo, que sinto unha atración especial por esa bendita terra que, durante uns anos -sempre poucos- da miña vida, nos deu acubillo á família Luaces Teixido, recén chegada das Illas Canarias, onde naceron meus irmáns Pepín (canto te boto de menos, Pepino, isleño), Fina e a súa fina estampa, que tivo tempo de se adornar cun acordeón que aprendeu a tocar en terras da Estrada, e Carlos, o máis novo e o primeiro en se ir dende terras americanas na percura dunha estrela que lle poñer á bandeira do soño americano: falo de Ribeira, a Santa Uxía que encheu de mariñeiros todos os mares do mundo e de mulleres (moitas delas viúvas de vivos) que encheron os santuarios familiares das ausencias sentidas, só limitadas polo retorno dos que labraban coas redes e os palangres os mares de Terranova, Gran Sol, Boston, Namibia, Mauritania, Guinea, Argentina, Malvinas, moitos deles gravados en galego co lume dos sentimentos porque os homes de Galicia non só segaban os campos de Castela.
O pasado sábado, 3 de agosto, Ribeira e os homes e mulleres do mar, xunta outros viciños da cidade, autoridades civís e policiais e, obviamente, o párroco e os diàconos da parroquia de Santa Uxía aos que arroupou na cerimonia relixiosa o arcebispo compostelán, tributaron rendida homenaxe á patroa do mar, a Virxe do Carme, á vez que se agradecía aos xubilados (por fin tamén ás xubiladas do mar) o labor desenvolvido, social e económicamente falando, ao longo de séculos nos que as mulleres tamén facían a andaina ata a hoxe capela (antes casoupa na que un eremita aprendía a amar a Deus sobre todas as cousas) e elas ventaban para que as nubes non agocharan aos navegantes a liña do horizonte.
Xosé María, historiador e cronista municipal, contóume a verdade do feito que emana do século XIII para, no XVIII, converter a ermida na capela hoxe en día adicada a San Alberte para groria do santo e descarga de conciencia por posíbeis pecados en troques de polos subhastados e óvos con réditos de perdón. Esa verdade do amigo adáptoa, co seu permiso (non pedido, certamente) a unha outra realidade que se agocha na lareira e quece no pote que agora se ten como adorno caseiro. Porque mudar a tella é un “invento” que aseguraba un noivo -ás veces un marido- ás mozas casadeiras. Pero nunca nada se dixo dos mozos casadeiros, aos que a tradición situaba lonxe do acto de guindar a tella ao peitoril dunha ventá tapiada que ninguén sabe se algún día foi aberta. Pero as tellas están, aparentemente, removidas e dispostas a bailar segundo a procedencia do vento mareiro que entra pola bocana de Aguiño após bramar no cabo Corrubedo, onde Tito segue a “fabricar” dornas que matan morriñas nunha terra con moitos patróns e, ao igual que Corme, poucos mariñeiros de cuberta.
Foi, tamén, un día -este sábado- de reencontros: Severino, Victoria, Antonio O Cestas, Manolo, Zamorita (que segue a marcar goles coma nos seus tempos de xogador do “Selta de Vigho”), Balbina, Víctor… que removeron mil historias gardadas baixo sete chaves na caixa da alma.
Menos mal que esta navega contra vento e marea aló, moito máis aló desa onda que deita, morna, mansa, no areal de Rìo Azor, en Palmeira.
