“Cela, vinte anos despois” – Alberto Barciela

21 Xaneiro 2022

Coñecino nalgunha tarde de faladoiro, na sede da Fundación, tras abrirse unha media porta preventiva, despois de preguntar pola señora e advertírsenos que alí non había ningunha señora en tanto Marina, sempre atenta, albiscaba xa detrás do criado. Entón decateime que xa nos atopamos sentados sobre banquetas baixas de madeira de buxo, en Raxoi, en San Marcos, no Hostal, con Fraga, Casares e Beotas, charlando sen censuras da vida, de Duartes e colmeas, agora velutinas, quizais celebrando o millón de pesetas dos Galegos do Ano, do xenial e xeneroso e amigo Feliciano Barreira.

Desde entón, nunca souben con certeza onde se atopa Cela. Quizais se atine no anaquel distante, en forma de libro; ou na memoria, tacada de inmundicias envexosas; ou facendo soar a porcelana da súa compilación de ouriñais; Quizá emerxa para celebrar a Pascua; ou o faga para parolar co seu avó sobre a biografía reconciliar do seu fillo Camilo José e o amor de Rosario Conde, dos Trulock, os Bertorini, os Lafayette… As cousas han de poñerse no seu sitio, sen Miró e sen rancor algún polo medio, por méritos propios e como recoñecemento fiel á memoria dunha familia de traxectorias inmensas e de amores documentados.

Camilo espallouse en emocións, en sestas de bragueta ben aberta, pero nunca en prantos. Como balea namorada varou en Marina, foi a travesía definitiva polos praceres acompañados, na hora santa de repousar dixestións.

Cheguei a pensar que Cela é un exabrupto versal, un algo de café con achicoria, pero sen Valle, un poeta reconvertido en novelista, xornalista, ensaísta, editor de revistas literarias, conferencista, coleccionista… Un Nobel de gas, esfumado parentesco que lle une ao etéreo de todos os académicos recoñecidos por outros académicos, Príncipe de Asturias e rei atávico de Flavia, Marqués con Pedrón sobre pementos no escudo, e aguante. Unha viaxe na Sarita con retorno ao mérito.

Morreu Cela, o home, hai agora vinte anos. A Creación quedou moito máis orfa. Os panteóns en terra ensancharon o insaciable orgullo das súas conquistas, paulatinas, inevitables. Miles de personaxes quedaron ausentes do seu paridor sen cesárea. Cela non deu a luz, desbaratouse sen descanso das súas palabras, a man e con dor, e fíxoas berrar xa para sempre na historia da gran literatura. Entón, os seres lúcidos gañaron a memoria dun grande, pois en España, do que mellor se escribe é dos mortos, e do que mellor se fala. Quizais a súa lápida, ferida de letras, de flores murchas e dalgún desprezo envexoso, acabe coma o mármore fúnebre reconvertido en mesas do café de dona Rosa, entre dicires que xa serán máis pobres sen o mel do saber expresar unha bagaxe de home que se soubo sabia, intolerante, divertida, e que se aceptou senatorial e aristocrática.

Co ser humano morreu un pouco o español que foi galego, ou o galego que amou a España. Repenicáronlle as campás de Iria Flavia, para as que non deu o duro que non tiña. Agora paga co legado inmarcesible dun Nobel, que foi nobre e galego. Hai que reclamarlle a Darío Villanueva, a todo o seu saber, que incorpore ao dicionario ampliacións de esperanza, memoria e reencontro en Cela. Coma se fose un lugar.

El, o escritor, tiña razón, “a morte é unha amarga pirueta da que non gardan recordo os mortos, senón os vivos”. A Cidade da Cultura honra o seu mundo de vivo e nela mestúranse o home e o literato para cumprir xuntos anos de moitas cousas.

“…Por Cornualles, Bretaña e Galicia pasa un camiño sementado de cruces de pedra e pebidas de ouro”. Camilo camiña polas páxinas, pola memoria do Chef Rivera, na hemeroteca de El Correo Gallego, acompañado dos seus lectores… Eu farei que o lea o meu afillado Antonio, un domingo ao abrigo da cociña de leña, en Vista Alegre, a un paso da casa de Rosalía de Castro, a dous de Iria Flavia, onde foi enterrado agora fai vinte anos CJC e onde repousa o seu corpo e nace o seu recordo universal e eterno, sen censuras, pero tamén a súa incomprensión humana. Ao mozo regalareille un tesouro.

Padrón, coa súa luz iodada, inscríbese na Historia coa terra dos camiños e o ouro das súas mentes privilexiadas, para contar ou cantar episodios da gran Galicia e das letras. “Y por aquí y por ahí y volando sobre esta feraz y mansa y civil vega de Iria Flavia, entre mis dos ríos, el verde y hondo Ulla y el rumoroso y a las veces enloquecido Sar, quedará flotando mi alma de gallego errante”.

As túas palabras, di que si, Camilo. Ao cabo tiñas razón, “el que resiste gana”, e ao que non te entenda, pois iso, “a hacer puñetas”. Hai dúas décadas dicía o mesmo.

Outros artigos

“Recado de escribir para Julio Cortazar”. Alberto Barciela

Artículo de inauguración del VII Congreso de Editores Europa América Latina Casa América, Madrid, 18 de marzo de 2024 Estimado Julio Cortázar, admirado maestro, Confío en que en la vastedad del universo, al menos del inmemorial te alcancen estas reflexiones. Si te...

+

“Ata logo Tucho” – Fernando Sarasketa

Tucho díxolle á súa neta: lévame ao Faro de Corrubedo. Creo que foi unha das últimas viaxes ou excursións que fixo, era un home de Ribeira, da súa terra, pero tamén un algo viaxeiro e con interese por coñecer outros lugares. En Corrubedo, era un bonito día de sol,...

+

Publicidade

Revista en papel

Opinión

“Manual del Buen Corrupto”. José Castro López

“Manual del Buen Corrupto”. José Castro López

El primer principio del Manual del Buen Corrupto es la petición que el subordinadohace a su jefe: “No te pido que me des, te pido que me pongas allí donde se reparte eldinero” y ya se encargará él de que ese reparto sea equitativo de acuerdo con la máximael que parte...