Aguiño celebra esta fin de semana, de venres a domingo, a edición XVIII da Semana Cultural Francisco Lorenzo Mariño organizada pola asociación do mesmo nome, que honra de xeito regular a figura do que foi sacerdote da parroquia entre 1959 e 2004, ano do seu falecemento. A Semana Cultural comezou este venres cunha conferencia do historiador e escritor Daniel Bravo Cores, titulada Aguiño e a súa entrada na historia.
Celebrouse este venres no Conservatorio local ás 20:30 horas cunha numerosa asistencia de público, preto de 200 persoas que abarrotaron o local.
Na mesa participaron (en representación da asociación organizadora) Unai González, presidente fundador e actual directivo; María José Sampedro, primeira tenente de alcalde e concelleira de Cultura de Ribeira, quen inaugurou a Semana Cultural ao non poder asistir o alcalde, Manuel Ruiz, no último momento debido a que prolongou a súa estadía en Madrid pola asistencia a FITUR; tamén Pastor Rodríguez, coordinador da Asociación Cultural Barbantia e, e máis o propio relator, Daniel Bravo Cores.
Tras a benvida e intervención de Unai González, inaugurou esta edición a tenente de alcalde para pasar a palabra a Pastor e despois impartir a conferencia Daniel; o acto durou sobre 70 minutos, seguido de 15 minutos de concerto con tres temas a cargo da canteira da orquestra Sons do Mar de Aguiño, co nome de Orquestra Nova Sons, rematou o acto compartindo un pequeno ágape de confraternidade servido pola asociación para todos os presentes.
Tamén se agasallou ao relator e aos membros da mesa, así como ao director da orquestra, Alex Millet, cuns artigos conmemorativos da semana cultural e a todos os membros da mesa cun caderno e un bolígrafo serigrafado cos logos da entidade, para a ocasión.
A conferencia
A conferencia fixo un percorrido por 800 anos de historia das parroquias da Barbanza en xeral e Ribeira en particular, poñendo o foco en Aguiño e máis en Sálvora, pola súa importancia como base para as incursións corsarias e piratas na ría e na costa da comarca durante case tres séculos (do XVI a finais do XVIII), primeiro corsarios do norte de África e despois, xa na segunda metade do século XVIII, mesmo piratas colombianos fuxidos da independencia promovida por Simón Bolivar. Bravo Cores sinalou que Sálvora e o Casal de Aguiño pertencían ao arcebispado de Santiago de Compostela e máis concretamente á Capela da Corticela, segundo cesión do Rei Alfonso II O Casto que despois confirmaría o seu fillo Alfonso III O Magno e o seu neto, Ordoño II; sería o bispo Gaspar de Zúñiga o que llelo cede aos señores de Goyanes despois. Destacou as iniciativas agrarias e pesqueiras de dous párrocos de Carreira durante o Século XVIII, primeiro Matías Pérez Rincón, que tento sacar rendemento dos vermes de seda, e despois Acuña y Malvar coa cesión de balde de terras baldías dende A Graña a Couso para traballalas os labregos a cambio de quedar con elas e pagar unha renda á parroquia e máis tarde con salgadura de badeixo. Tamén falou de Jerónimo de Hijosa, quen instala no 1770 unha factoría en Sálvora, de salgadura de badeixo, a primeira de Galicia (e outra en Ribeira) pero fracasa; serán despois os Goyanes os que proben cunha almadraba para pescar atún, tamén en Sálvora (o que fracasa tamén, pois non hai atún alí) e sería xa para profundar despois nos últimos dous séculos da historia de Aguiño e Sálvora (S. XIX e S XX) a través da industria da salgadura coa construcións de seis almacéns de salgadura en Couso, Porto dos Barcos, Area Basta e Anguieiro en 1833 tras a cesión gratuíta dos terreos por parte de varios veciños de Carreira e Aguiño e o cura de Carreira, José Villarroel, a José Ferrer y Marlés e Francisco Barreras, industriais cataláns asentados na Pobra do Caramiñal.
Así foi, sinalou, como a xente de Carreira e doutros lugares comezou a traballar na salgadura e na pesca e a construír as súas casas no areal que era Aguiño, ocupando terreos de balde para construír; lembrou tamén que como nese ano estaban censados en Aguiño 17 veciños e en 1899 eran sa 197 os veciños censados (na actualidade Aguiño ten 2.985 veciños e veciñas); e despois dese primeiro paso, a xeración de comercio levou a Aguiño a ir en aumento ata ser imposible a súa atención como freguesía por parte do párroco de Carreira e este solicitar no 1958 a súa segregación de San Paio, sendo realidade a partir do 9 de maio de 1959 a través de decreto arcebispal do cardeal Fernando Quiroga Palacios que deu lugar a unha nova parroquia baixo a advocación de Nosa Señora do Carme de Aguiño e así ao nomeamento, en outubro dese mesmo ano, de Francisco Lorenzo Mariño, como párroco titular de Aguiño (viña procedente de Sada, na Coruña).
Ofrenda Floral e Manifesto 2023 (lido este sábado pola tarde no Cemiterio de San Vicente Noal, no Son, na honra do párroco Francisco Lorenzo Mariño pola asociación de Aguiño que leva o seu nome):
Querido Don Francisco. Dende fai xa dezaoito invernos, cada mes de xaneiro xuntámonos aquí algúns amigos e amigas en nome de moitos outros para recordarche que aínda te queremos e te botamos de menos. O longo destes anos pasaron moitos malos tempos, tamén houbo tempo de calma, e sobre de todo moitos comentarios de xente que en vida che quixo moito e que unha vez faltabas de onda nos, se esqueceron dese inmenso amor que che profesaban tan só coa escusa de deixarche descansar en paz.
Don Francisco, ti sabes que o traballo desenrolado o longo destes dezaoito anos a través da asociación que leva o teu nome non é só homenaxe, é crear cultura para o pobo, e dende o pobo, cas portas abertas a todas aquelas persoas que queiran compartir as súas inquedanzas e aportar o seu gran de area. Ese é o noso recoñecemento a ti, non deixar no esquecemento tantos anos loitando polo propio, pola cultura propia.
O día no que se cumprían anos do teu pasamento lembramos que á túa chegada en Aguiño estaba todo por facer e ti decidiches arremangarte e comezaches a edificar Aguiño, empezando polo primeiro templo que foi o actual local parroquial, seguindo pola igrexa e a reitoral, o campanario… pero tamén o tecido social de Aguiño, co club e o campo de fútbol deseñando incluso o seu escudo, o grupo escolar, a lonxa vella, a casa da cultura, o mercado municipal –hoxe conservatorio- e rúas, asociacións, festas… todo leva a túa man xunto á de moitas veciñas e veciños que te acompañaron nesta iniciativa para axudar a medrar ao noso pobo, hoxe tamén a todas e todos eles os queremos lembrar e agradecer a súa achega no pasado para gozar no presente de tan maxestual, á vez que ingrata e non recoñecida laboura.
Onte tivemos en Aguiño a Daniel Bravo Cores, profesor de historia no instituto da Pobra e compañeiro teu ademais de amigo, xa que estivo moitas veces na túa casa e noutras xuntanzas nas que falábades de política, de historia, memoria e outros asuntos que aos dous vos encantaban. Estivo falando de cómo o noso pobo entrou na historia, non só a partir dese 9 de maio de 1959 no que se segregaba de Carreira para dar lugar á parroquia do Carme de Aguiño, senón moitos anos antes, a partir do desenvolvemento industrial e comercial do século XVIII grazas á industria da salgadura e a conserva impulsada por dous inquedos párrocos carreiráns e algún industrial da Pobra, da Coruña ou catalán. Foi un capítulo máis da nosa historia que quedou de manifesto nunha concorrida xornada na que tras escoitar á nova orquestra Sons compartimos un ágape para confraternizar como a ti tanto che gustaba.
Botamos de menos ao noso ben querido amigo Pepe Vila, de Xuño, que nunca faltaba a esta ofrenda para homenaxearche, sabes ben que finou o pasado mes de xullo xa que dende aquela telo contigo ao teu carón, falando dos males do mundo e alentándonos para que reivindiquemos a mellora dos servizos públicos e contra a perda de dereitos da clase traballadora, mil causas sociais nas que el andaba metido, dende a cultura e o compromiso da súa parroquia a través da asociación de veciños Sartaxas ou da de Dereito a unha morte digna ata a participación nas nosas xornadas, nas romaxes irimegas, nas concentracións ou manifestacións contra o machismo, pola igualdade, pola sanidade, pola educación ou polas pensións. Un loitador ata o último alento como ti o fuches. Queremos agradecer publicamente, polo tanto, o seu compromiso co seu pobo en particular e coa humanidade en xeral.
Cada ano, chova ou vente, haxa friaxe ou calma chicha –como din os nosos mariñeiros- estamos aquí neste camposanto para acompañar aos teus restos mortais, unha maneira de facer público o agarimo e a gratitude que che temos. Pero tamén nos atopamos ante ti para seguir o camiño que ti ensinaches, da protesta respectuosa pero firme, porque ti nunca calaches ante ninguén, nunca tiveches medo a afrontar a inxustiza pesara a quen pesara, a reclamar a igualdade, e a clamar contra o abuso. Sempre te puxeches do lado dos máis desfavorecidos e débiles, facendo túas as súas penas e tentando desmarrar calquera entorto que lles asfixiase a gorxa, con esa túa terquidade doce e inquebrantable que foi semente de vida e de xustiza ao longo do teu existir.
Dende a asociación, co eco da túa voz, denunciamos tamén a inxustiza, a desigualdade, a discriminación ou calquera abuso que os poderosos fagan da xente boa e xenerosa, dos humildes, dos traballadores, das mulleres, dos maiores, dos cativos… porque sempre en nós terán o apoio e a solidariedade que ti repartiches ao longo da túa existencia.
Denunciamos unha guerra cruenta e miserable, movida polo capital e diñeiro, alimentada polas armas de occidente e polo medo da humanidade a unha terceira e última guerra mundial. Denunciamos a crueldade de Rusia e a complicidade do resto do mundo en non atallar canto antes este conflito no que unha vez máis sofren os pobres, os obreiros, os desfavorecidos. Denunciamos tamén o desmantelamento da sanidade, os contratos precarios dos sanitarios, a privatización, a redución dos orzamentos que fan quebrar o sistema público de saúde e xa padecemos na atención primaria e unimos a nosa voz á xente de Palmeira, de Corrubedo e de tantos outros lugares que precisan recuperar uns dereitos polos que pagaron e loitaron ao longo da súa vida. Tamén a educación na que cada vez hai máis masificación das aulas e menos persoal ou a imparable subida dos prezos dos alimentos e produtos de primeira necesidade como a luz, a gasolina ou o gas.
Tamén aquí queremos lembrarnos da xente que precisa axuda e solidariedade; aos que se quedaron sen o seu fogar, aos que lles faltaron os seus aforros de toda unha vida, aos que deixaron sen traballo… aos que están pasando fame e dormen na rúa ou de prestado, aos que por non poder pagar non teñen luz nin calefacción para quentarse, non teñen libros para a escola dos seus fillos, nin comida, nin medicamentos para sandar… esas veciñas e veciños que onte eran coma nós e hoxe evitamos mirar cando nos cruzamos con eles polas rúas crendo que ollos que non ven corazón que non sente cando o corazón de quen máis padece é o corazón que late no peito do irmán, do ser humano que independentemente da raza, da crenza, do cor da pel, da condición sexual ou da ideoloxía é coma nós, un ser humano membro desta comunidade.
Nos últimos tempos tamén marcharon de onda nós moitos amigos e amigas que sabemos estarán por onde ti andas; familiares e amigos, descoñecidos ou veciños cuxo recordo rememoramos a cada instante, para que o seu paso por este mundo non resulte estéril e si fecundo e farturento e aos que imos lembrar tamén dedicándolle, xunto a ti a oración do Noso Pai que rezaremos como sempre fixemos.
Neste camposanto queremos facerte novamente o agasallo máis sinxelo, unhas flores e unha gaita ó son da Marcha do Antigo Reino de Galicia e do Himno Galego, pero tamén o noso sentimento, de perda, de tristura por un lado, pero de esperanza e de ilusión polo outra banda, da esperanza que se alcanza co esforzo e co traballo, coa sinceridade e coa sinxeleza de quen é un grande persoeiro sen nunca querelo.
Axúdanos a seguir adiante, a non ser covardes nin comulgar co poder dos cartos. Axúdanos a ser mellores persoas, mellores galegos e mellores crentes, a ser irmáns e veciños na esperanza e na unión dun pobo que non ficará morto senón que seguirá facendo historia como a fixo contigo. De seguro que as de estar á dereita do que está á dereita do Pai, con outros bos e xenerosos, arranxando os males do mundo… Nós non te esquecemos, ti tampouco nos esquezas. Grazas Don Francisco.
